wsparcie w kryzysie
Peer Support to program wsparcia dla uczniów w kryzysach psychicznych oparty o pomoc rówieśniczą̨ realizowaną zgodnie z zasadami stałości wsparcia oraz kontroli granic pomocy prowadzonej przez uczniów. Dzięki temu program jest skuteczny, bezpieczny i trwały. W każdej szkole objętej programem działa zespół odpowiednio przygotowanych uczniów i Schoolworkerów (kilkanaście osób w każdej szkole), realizujących wsparcie dla rówieśników w oparciu o procedurę:
● Kontakt
● Empatyczna rozmowa
● Ocena ryzyka
● Przekierowanie na zewnętrznego specjalistę
Nad pracą Schoolworkerów opiekę sprawują przeszkoleni nauczyciele-koordynatorzy (min 2 osoby). Koordynatorzy są odpowiedzialni za wdrożenie programu, są osobami pierwszego kontaktu w sytuacjach kryzysowych oraz organizują superwizje, szkolenia i promocję projektu Peer Support jest programem nie tylko interwencyjnym (profilaktyka selektywna), ale również działaniem z obszaru profilaktyki pozytywnej opartej o uczniowski wolontariat – promuje bowiem zdrowy klimat szkoły, pozytywnych liderów rówieśniczych oraz „dobrych dorosłych” – nauczycieli i specjalistów w otoczeniu dziecka, którzy są wiarygodnymi źródłami pomocy i wsparcia. Program w swoich założeniach jest systemem uczącym się. Jego siła opiera się na systemowej stałości wsparcia wykorzystującego wielośrodowiskowe lokalne zasoby.
Dlaczego Peer Support?
Peer Support to program wsparcia dla uczniów w kryzysach psychicznych oparty o pomoc rówieśniczą̨ realizowaną zgodnie z zasadami stałości wsparcia oraz kontroli granic pomocy prowadzonej przez uczniów. Dzięki temu program jest skuteczny, bezpieczny i trwały. W każdej szkole objętej programem działa zespół odpowiednio przygotowanych uczniów i Schoolworkerów (kilkanaście osób w każdej szkole), realizujących wsparcie dla rówieśników w oparciu o procedurę:
● Kontakt
● Empatyczna rozmowa
● Ocena ryzyka
● Przekierowanie na zewnętrznego specjalistę
Nad pracą Schoolworkerów opiekę sprawują przeszkoleni nauczyciele-koordynatorzy (min 2 osoby). Koordynatorzy są odpowiedzialni za wdrożenie programu, są osobami pierwszego kontaktu w sytuacjach kryzysowych oraz organizują superwizje, szkolenia i promocję projektu Peer Support jest programem nie tylko interwencyjnym (profilaktyka selektywna), ale również działaniem z obszaru profilaktyki pozytywnej opartej o uczniowski wolontariat – promuje bowiem zdrowy klimat szkoły, pozytywnych liderów rówieśniczych oraz „dobrych dorosłych” – nauczycieli i specjalistów w otoczeniu dziecka, którzy są wiarygodnymi źródłami pomocy i wsparcia. Program w swoich założeniach jest systemem uczącym się. Jego siła opiera się na systemowej stałości wsparcia wykorzystującego wielośrodowiskowe lokalne zasoby.
Filary projektu Peer Support
1. Bezpieczeństwo
Bezpieczeństwo jest najważniejszym elementem Peer Support. Procedury wsparcia, granice pomagania, wsparcie osób dorosłych zostały przygotowane z myślą o jak największym zabezpieczeniu dobrostanu uczniów biorących udział w projekcie. Bezpieczeństwo uczniów i nauczycieli jest zabezpieczone na poziomie rekomendowanych standardów pracy:
• Obowiązkowa superwizja – uczniowie, po realizacji szkolenia uczestniczą w spotkaniach superwizyjnych – początkowo (przez pierwsze dwa miesiące) z ekspertem zewnętrznym i koordynatorem ze szkoły – później wyłącznie z koordynatorem.
• Procedura oparta na doradztwie – uczniowie nie prowadzą interwencji, pełnią rolę uczniowskich informatorów (posiadają wiedzę na temat kryzysów, form wsparcia, miejsc, w których można zgłosić się po pomoc). Uczniowie nie wyręczają, ani nie zastępują osób dorosłych. Są „gwizdkowymi” w sytuacjach trudnych, są źródłem informacji i wsparcia emocjonalnego (komunikowanie zrozumienia, empatii).
• Ocena poziomu ryzyka – uczeń w trakcie rozmowy ocenia ryzyko np. popełnienia samobójstwa. W przypadku jakichkolwiek podejrzeń dotyczących bezpieczeństwa przekazuje informację do koordynatora w szkole. Od tego momentu pomocy udzielają wyłącznie osoby dorosłe, a uczeń nie jest odpowiedzialny za cały proces, co jest szczegółowo omawiane podczas superwizji. Uczniowie przekazują wszelkie, nawet potencjalnie niebezpieczne sytuacje osobom dorosłym i na tym ich udział w procesie pomagania się kończy. Wynika to także z kolejnej zasady – krótkoterminowości.
• Krótkoterminowość – zadaniem uczniów jest zidentyfikowanie osób potrzebujących wsparcia, poprowadzenie rozmowy i przekierowanie do odpowiedniego specjalisty. Uczniowie, co do definicji programu, nie prowadzą długotrwałych interwencji. Kwestia ta jest monitorowana w czasie superwizji.
• Natychmiastowa interwencja specjalistów zewnętrznych z projektu w sytuacji, kiedy na terenie szkoły objętej programem dochodzi do próby samobójczej lub innych zaostrzonych form zachowań w sytuacji kryzysowej (np. wsparcie mediacyjne w przypadku konfliktu).
2. Empatia
Wprowadzając projekt Peer Support do szkoły zwiększamy nie tylko poziom empatii u uczniów – Schoolworkerów, ale wpływamy na cały system szkolny. Wszelkie działania pomocowe realizowane w szkole kształtują przyjazny klimat szkoły: atmosferę życzliwości, uważności na drugiego człowieka i systemowej empatii. Szkoła realizująca projekt Peer Support daje wyraźny sygnał do rodziców, nauczycieli i uczniów, że w naszej szkole dbamy o inne osoby, troszczymy się o nie i udzielamy im niezbędnego wsparcia.Ważnym elementem Peer Support jest promowanie w całym środowisku szkolnym znaczenia tzw. pierwszej pomocy psychologicznej. Dzięki temu uczniowie mogą nauczyć się, jak pomagać innym osobom w trudnych sytuacjach i jak empatycznie reagować na pierwsze oznaki kryzysu emocjonalnego.Wierzymy, że nasze kampanie promocyjne są niezwykle ważne, ponieważ pozwala to zwiększyć świadomość na temat zdrowia psychicznego oraz zmniejszyć stygmatyzację osób zmagających się z trudnościami emocjonalnymi. Wszyscy uczniowie mają możliwość włączenia się w te działania, co pozwala na budowanie empatycznej społeczności opartej na wzajemnym wsparciu i zrozumieniu.
3. Stałość wsparcia
Jednym z najważniejszych elementów naszej pracy jest stałość wsparcia. To oznacza, że po przeprowadzeniu szkoleń, nie zostawiamy uczniów samych sobie. W dalszej fazie projektu towarzyszymy im poprzez superwizje, które prowadzą zarówno koordynatorzy ze szkół, jak i zewnętrzni specjaliści. Dzięki temu młodzież ma zapewnione ciągłe wsparcie i opiekę w trudnych sytuacjach.W naszej pracy z uczniowskim wolontariatem, mamy do czynienia zarówno z lepszymi jak i gorszymi momentami. Dlatego też, jednym z naszych celów jest zapewnienie wsparcia dla szkoły, aby energia i motywacja nie opadała, a projekt toczył się dalej. Wspieramy także szkołę we wdrożeniu programu i pomagamy w przezwyciężaniu trudności.Dzięki naszej stałej obecności i wsparciu, uczniowie czują się bezpiecznie i mają pewność, że zawsze mogą liczyć na pomoc w trudnych chwilach. Naszym celem jest pomóc młodzieży w osiągnięciu równowagi emocjonalnej oraz w budowaniu zdrowych relacji z rówieśnikami. Wierzymy, że dzięki naszemu projektowi, uczniowie będą mogli rozwijać swoje umiejętności i zdolności, oraz osiągnąć pełny potencjał.Wraz z naszymi Schoolworkerami, prowadzimy na terenie szkoły kampanie promocyjne dotyczące zdrowia psychicznego oraz wsparcia w kryzysach. W naszych kampaniach promocyjnych skupiamy się na edukacji na temat zagadnień związanych ze zdrowiem psychicznym i emocjonalnym. Staramy się uświadamiać uczniom, jak ważne jest dbanie o swoje samopoczucie i jakie narzędzia mogą zastosować w przypadku, gdy zmagają się z trudnościami.
4. Realizm
W naszej pracy nad projektem Peer Support kierujemy się podejściem naukowym. Korzystamy z najnowszych opracowań dotyczących wsparcia w sytuacjach kryzysowych oraz profilaktyki zdrowia psychicznego. Bazujemy na rozwiązaniach o naukowo potwierdzonej skuteczności, aby zapewnić naszym uczniom jak najwyższą jakość wsparcia.Po wprowadzeniu programu do szkoły, zbieramy dane dotyczące trafności pomocy oraz skuteczności oddziaływań. Analizujemy te informacje, aby stale rozwijać nasze działania i zapewnić, że pomoc trafiająca do uczniów jest coraz bardziej skuteczna.Wierzymy, że podejście oparte na nauce to klucz do zapewnienia jak najlepszego wsparcia naszym uczniom. Dzięki temu mamy pewność, że nasze działania są oparte na solidnych podstawach naukowych i że dążymy do osiągnięcia jak największej skuteczności w pomaganiu uczniom w trudnych sytuacjach.
5. Wielośrodowiskowość
Wspieranie zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży wymaga podejścia wielośrodowiskowego. Analizy wskazują, że systemowe rozwiązania są najskuteczniejsze, ponieważ na dobrostan młodej osoby wpływa wiele czynników, zarówno z jej najbliższego środowiska, jak i z dalszego otoczenia. Dlatego w ramach naszego programu Peer Support, łączymy potencjały i działamy na wielu płaszczyznach jednocześnie.Przy wprowadzaniu programu do szkoły, poszukujemy osób i instytucji działających na rzecz dzieci w jej otoczeniu, aby budować silny lokalny system wsparcia. Wspieramy także rodziców, nauczycieli i innych specjalistów, angażując ich w nasze działania. Wykorzystujemy wszystkie dostępne zasoby w otoczeniu dziecka - zarówno te najbliższe, jak i dalsze, takie jak organizacje pozarządowe, centra pomocy rodzinie, czy specjaliści zajmujący się terapią i wsparciem psychologicznym.Dzięki temu podejściu lokalny system wsparcia działa szybciej i sprawniej, a nasze działania mają większą skuteczność. W ramach programu Peer Support, informujemy także o dostępnych źródłach wsparcia dla dzieci i rodzin w różnych trudnych sytuacjach. Chcemy zapewnić, że wszyscy uczestnicy projektu mają dostęp do najbardziej odpowiednich i skutecznych źródeł pomocy, aby zminimalizować skutki stresu i kryzysów psychicznych.
6. Wspólne wartości
Realizując projekt Peer Support, kierujemy się ważnymi dla nas wartościami, takimi jak ludzka podmiotowość, zaufanie, relacyjność, zaangażowanie, szacunek, nadzieja i solidarność. Bez nich nasze działania byłyby jedynie manipulacją lub socjotechniką. Dążymy do budowania wspólnoty, która skupia się wokół tych wartości i której członkowie są gotowi do wzajemnego wsparcia w trudnych sytuacjach. Stawiamy na budowanie zaufania i relacji, które pozwalają budowanie silnych i długotrwałych relacji między ludźmi. Nasze zaangażowanie w projekt jest autentyczne i wyraża się w naszej gotowości do pomocy innym. Podchodzimy do uczniów i nauczycieli z szacunkiem i dzielimy się nadzieją – dzięki temu uczniowie mogą przekazywać te ważne wartości dalej swoim koleżankom i kolegom. Wierzymy także w solidarność i moc wspólnego działania, dzięki czemu możemy razem osiągać cele i pomagać sobie nawzajem.
Program PEER SUPPORT jest działaniem realizowanym przez Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie w ramach projektu:
ŚRODOWISKOWE CENTRUM ZDROWIA PSYCHICZNEGO DLA DZIECI I MŁODZIEŻY
systemowe wsparcie dla mieszkańców m.st. Warszawa w Dzielnicy Bemowo, Wawer i Żoliborz. KONKURS nr POWR.04.01.00-00-DM01/20.