Geneza projektu Peer Support

Stan zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży pogarsza się od wielu lat. Doświadczenia pandemiczne spowodowały kryzys nie tylko w obszarze dobrostanu młodych ludzi, ale także doprowadziły do załamania systemu wsparcia zdrowia psychicznego. Brakuje specjalistycznych placówek udzielających pomocy młodym ludziom, a czas oczekiwania w kolejce do specjalisty (np. psychologa, psychiatry) liczony jest często w tygodniach lub miesiącach. W obliczu takiej sytuacji należy sięgnąć do istniejących zasobów i wspierać pracę środowiskową. Przy tak dużej liczbie młodzież znajdującej się w kryzysach (według niektórych szacunków jest to nawet 30 % populacji) – konieczne jest rozwijanie systemowych oddziaływań w najbliższym otoczeniu młodego człowieka. Takim działaniem jest właśnie Peer Support, gdyż sięga do zasobów rówieśniczych organizując wsparcie dla młodych ludzi w ich najbliższym otoczeniu. Badania (por. FDDS, 2021; Grzelak 2023) pokazują, że rówieśnicy są jednym z najczęstszych źródeł pomocy, do których młodzież zwraca się o pomoc. Dzięki Peer Support pomoc ta może być skuteczniejsza i bezpieczniejsza.Z prowadzonych przez nas badań realizowanych w szkołach wynika, że rówieśnicy są najczęstszym źródłem wsparcia dla nastolatków. W szkołach objętych programem Peer Support w opinii uczniów (n=338) rówieśnik jest głównym źródłem wsparcia w kluczowych dla zdrowia psychicznego obszarach: osamotnienia, niskiego poczucia własnej wartości, dalekich od oczekiwanych relacji w związku. Jako istotne wsparcie rówieśnicze respondenci wskazali także problemy z poczucia sensu życia oraz nadużywanie substancji psychoaktywnych.

Peer Support korzysta ze sprawdzonych rozwiązań wsparcia rówieśniczego wywodzących się z pracy streetworkerów, mediatorów szkolnych i interwentów pracujących w oświacie oraz placówkach wsparcia dla młodzieży. Dzięki pracy interdyscyplinarnego zespołu ekspertów wypracowany został standard pomocy i wdrożenia Peer Support, a jego skuteczność została zweryfikowana dzięki wdrożeniu w warszawskich szkołach ponadpodstawowych na terenie dzielnic Bielany, Bemowo, Wawer i Żoliborz w latach 2021-2023.

Dla nauczycieli:

• realne wsparcie w radzeniu sobie z uczniowskimi kryzysami - są częścią dzielnicowego systemu wsparcia

• stworzenie realnych procedur prewencyjnych (koło ratunkowe dla szkoły)

• wsparcie innych nauczycieli oraz superwizorów programu, także po zakończeniu szkoleń

• świadomość, że uczniowie mają rzeczywisty dostęp do źródeł skutecznej pomocy w postaci lokalnych instytucji pomocowych w tym EZRA UKSW

• łatwość w podejmowaniu w rozmowach z uczniami i rodzicami tematów pomocy psychologicznej, trudności i kryzysów

• świadomość, że pracuje w miejscu, gdzie temat zdrowia i bezpieczeństwa psychologicznego młodzieży jest traktowany priorytetowo

Dla uczniów:

• zmniejszenie poczucia bezradności i bierności wobec obserwowanego cierpienia swoich koleżanek i kolegów

• poczucie „bycia razem” w grupie rówieśniczej i robienia czegoś naprawdę ważnego i odpowiedzialnego

• rozwijanie ważnych kompetencji społecznych

• większe bezpieczeństwo i lepsze samopoczucie młodzieży (wiedza na temat, kto i w jaki sposób może pomóc uczniom w trudnych sytuacjach)

• świadomość, że “ktoś mnie widzi i słyszy” - uczeń w kryzysie staje się zauważalny

• kształtowanie postawy wrażliwości na innych

• kształtowanie postawy odpowiedzialności obywatelskiej i zaangażowania

• dostęp do informacji o miejscach świadczenia skutecznej pomocy psychologicznej/psychiatrycznej

Dla rodziców i opiekunów

• przekonanie, że ich dziecko jest bezpieczniejsze w szkole, która wdraża programy prewencyjno-pomocowe

• dostęp do informacji o miejscach świadczenia skutecznej pomocy psychologicznej/psychiatrycznej

• dziecko jest członkiem społeczności, która “dba o swoich”, posiada zinstytucjonalizowane formy wsparcia (kultura szkoły oparta na empatii)

• zmniejszenie rodzicielskiego poczucia osamotnienia w radzeniu sobie z problemami nastolatków

• zwiększenie wiedzy na temat form kryzysów u młodzieży

Dla szkoły:

• zmiana wizerunku szkoły – jako miejsca, które chce i potrafi mierzyć się z wyzwaniami w obszarze zdrowia psychicznego i dobrostanu dzieci, jako placówka bezpieczna i przyjazna uczniom • diagnoza szkolnych problemów

• dostosowane do realiów danej placówki narzędzia wypracowane w projekcie (teczka schoolworkera, procedury szkolne, sieć pomocy)

• możliwość wykazania się udokumentowanym programem reagowania na sytuacje kryzysowe

Korzyści z projektu Peer Support

Program PEER SUPPORT jest działaniem realizowanym przez Uniwersytet Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie w ramach projektu:

ŚRODOWISKOWE CENTRUM ZDROWIA PSYCHICZNEGO DLA DZIECI I MŁODZIEŻY

systemowe wsparcie dla mieszkańców m.st. Warszawa w Dzielnicy Bemowo, Wawer i Żoliborz. KONKURS nr POWR.04.01.00-00-DM01/20.